Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη

Γενικού Αρχιερ. Επιτρόπου Ι. Μητροπόλεως

Πέτρας & Χερρονήσου

            Μια μεγάλη εκκλησιαστική μορφή, ο μεγαλύτερος ρήτορας της Εκκλησίας, πρότυπο επισκόπου και φάρος ιεροσύνης, είναι ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος,  που γιορτάζομε τη μνήμη του, αυτές τις ημέρες.  Σε καιρούς χλιαρούς, όπως είναι οι δικοί μας, σε εποχές που διέρχονται κρίση,  οι ηθικές και πνευματικές αξίες της ζωής, σε ώρες που  αμφισβητείται ο Θεός και υποτιμάται ο άνθρωπος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, γίνεται φως και ρομφαία, με το λόγο του και το παράδειγμα του, με τη ζωή του και τα βιβλία του, με την αγιότητα και τη φλόγα της ψυχής του.

            Λίγοι άνθρωποι, αγάπησαν σε τέτοιο βαθμό  το Θεό, όπως ο Χρυσόστομος  αλλά και  λίγοι  αγάπησαν τόσο τον άνθρωπο, όπως Εκείνος. Στο ύψος που ανέβασε ο Χρυσόστομος τον άνθρωπο, δεν τον ανέβασε κανείς. Το μεγαλύτερο θαύμα του κόσμου, για τον Χρυσόστομο, είναι ο άνθρωπος. Το μεγαλύτερο μυστήριο της πανσοφίας και της αγάπης του Θεού, είναι ο άνθρωπος. Το φοβερό μυστήριο της ελευθερίας του ανθρώπου, φανερώνει τη φιλανθρωπία του Θεού. Ερμηνεύει την ύπαρξη του κακού.

            Για τον Χρυσόστομο, επειδή υπάρχει ο Θεός, υπάρχει ο άνθρωπος, η ζωντανή εικόνα του Θεού.  Επειδή υπάρχει ο Θεός, υπάρχει ο κόσμος. Επειδή υπάρχει ο Θεός, υπάρχει  η ψυχή του ανθρώπου. Επειδή υπάρχει ο Θεός, υπάρχει η αγάπη, υπάρχει το καλό, υπάρχει η αλήθεια. Επειδή υπάρχει ο Θεός, υπάρχει η ζωή, υπάρχει   η αιωνιότητα. Έχει νόημα ο κόσμος. Έχει προορισμό ο άνθρωπος.

            Όταν μιλούμε για τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, μπαίνομε σε ένα ωκεανό, που δεν μπορούμε εύκολα να τον περιγράψομε. Βρισκόμαστε, μπροστά σε ένα καταπράσινο λιβάδι με άνθη, που δεν ξέρομε, ποιο να πρωτοκόψουμε. Είναι δύσκολο να σκιαγραφήσεις, ένα τέτοιο άνθρωπο. Ζαλίζεσαι μπροστά στο κήρυγμα του. Ιλιγγιάς μπροστά στη σοφία του. Ενθουσιάζεσαι με την αγάπη του. Την αγάπη του στο Θεό. Την αγάπη του στον άνθρωπο. Αγαπούσε πολύ τον απόστολο Παύλο, γιατί αγαπούσε πολύ το Χριστό. Γιατί αγαπούσε πολύ τους ανθρώπους.

            Η αγάπη του στον Εσταυρωμένο Χριστό, τον πλημμυρίζει από πίστη, συγκλονίζει τη συνείδηση του, κάνει πυρκαγιά την καρδιά του και χείμαρρο αγάπης τη ζωή του. Για τον Χρυσόστομο, η αγάπη του Θεού μέσα μας, είναι σαν τη φωτιά, που όταν δεν μεταδίδεται στους άλλους   σβήνει. Μια θύελλα ήταν η ζωή του, που γινόταν αύρα για το καλό και φωτιά για το κακό.

            Η αγάπη του στον άνθρωπο, έκανε πύρινους τους λόγους του. Η μεγάλη φτώχια των ανθρώπων της εποχής του, τον έκανε σκληρό απέναντι στους πλούσιους. Αδέκαστο κριτή σε κάθε αδικία, που γινότανε σε βάρος των ανθρώπων. Ήλεγχε την απληστία, την πολυτέλεια, την χλιδή, την εκμετάλλευση των αδύνατων ανθρώπων. Ράγιζε η καρδιά του, στην ύπαρξη των πτωχών και των ορφανών παιδιών και γινόταν ο λόγος του κεραυνός, μπροστά στην πολυτέλεια και την αδιαφορία.

            Έλεγε χαρακτηριστικά: «Ορφανά παιδιά πεθαίνουν από την  πείνα, φτωχοί άνθρωποι σβήνουν, κάτω από μαύρες αρρώστιες και οι πλούσιοι κάνουν χρυσά, τα χαλινάρια των αλόγων τους!  Ο χρυσός και ο Χριστός, δεν μπορούν να συνυπάρξουν! Δεν μπορείς να πιστεύεις στο Θεό, χωρίς να αγαπάς τους ανθρώπους». Ο έλεγχος του ενάντια στο κακό, στην αμαρτία, στο κοινωνικό κακό, στην αδικία, στον άδικο πλούτο, στην πολυτέλεια, στην αναξιότητα και στα σκάνδαλα των ιερέων, τον έφερε σε σύγκρουση, με κάθε μορφή  άδικης και τυραννικής εξουσίας,  με αποκορύφωμα, την ανεξέλεγκτη βασιλική εξουσία.

            Γίνεται ο στοργικός Επίσκοπος του λαού. Το στήριγμα των αδυνάτων. Ο προστάτης των πτωχών. Η καταφυγή των κατατρεγμένων. Ο πατέρας των ορφανών. Ο υπερασπιστής των διωκομένων. Ο συνήγορος των αγραμμάτων. Όλοι σ’ αυτόν καταφεύγουν. Για να βρουν το δίκιο τους. Για να νιώσουν την πατρική αγάπη του. Για να πάρουν θάρρος. Για να ξαναβρούν την χαμένη τους ελπίδα. Γίνεται χάριν των ανθρώπων, πατέρας, μητέρα, αδελφός, ιερέας,  επίσκοπος.

            Ο λαός τον λατρεύει. Όταν τον εξορίζουν την πρώτη φορά, καίγεται η Κωνσταντινούπολη. Κι όμως Εκείνος, διαμηνύει στον προδομένο λαό, να έχει υπομονή και αγάπη και εμπιστοσύνη στην Πρόνοια του Θεού.

            Ο Θεός τον αγίασε. Η Εκκλησία τον κατέταξε στους Μεγάλους Πατέρες. Ο λαός τον ονόμασε Χρυσόστομο. Εμείς τον έχομε πρότυπο Ιεράρχη και φάρο Ιεροσύνης. Τελούμε τη λειτουργία του, όλο το χρόνο στην εκκλησία, διαβάζομε τις ευχές του και μένομε εκστατικοί, από τη σοφία του και την ευλάβεια του.

            Μα πιο πολύ μας συγκινεί και μας συγκλονίζει τους ιερείς, η αγάπη του στο Χριστό και τους ανθρώπους. Αγαπούσε τους ιερείς. Για μας έγραψε τους «Περί Ιεροσύνης» Λόγους. Απομάκρυνε τους ανάξιους και ανευλαβείς  ιερείς, γιατί σκανδάλιζαν το λαό. Η προσευχή μας των ιερέων πρέπει να είναι: «Τη φλόγα του Χρυσοστόμου Θεέ μου, άναψε στις καρδιές μας».