Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Γεν. Αρχιερατικού Επιτρόπου Ι. Μητροπόλεως
Πέτρας & Χερρονήσου
Το δεύτερο
σημείο θεοφάνειας, είναι στην κορυφή του όρους Σινά, όταν ο Μωυσής ανεβαίνει
για να πάρει τις λίθινες πλάκες, με τις Δέκα Εντολές. Το όρος καπνίζει και
κυκλώνεται από φωτιές, ενώ το τραντάζει σεισμός, σημεία της παρουσίας του Θεού. Ο
Μωυσης δεν μπορεί ούτε να δει, ούτε να ακούσει το Θεό. Γύρω από την παρουσία
του Θεού, υπάρχει «Γνόφος». Δυνατό φως, που προέρχεται από την ύπαρξη του Θεού, που
όμως είναι αδιαπέραστο στα μάτια και στο νου του Μωυσή και μοιάζει με σκοτάδι.
Ο Θεός διαπερνά αυτό το φως και μιλεί στο Μωυσή, γράφοντας πάνω στις πλάκες τις
εντολές.
Αποκαλύπτει στο Μωυσή, ότι είναι
«Ο Ων», «Ο
Υπάρχων». Ο μόνος που υπάρχει και από τον οποίο αντλούν την ύπαρξη και τη
ζωή όλα τα όντα, ορατά και αόρατα. Αυτά τα γράμματα- «Ο ΩΝ»- βλέπομε στο φωτοστέφανο του Χριστού, στις εικόνες της εκκλησίας.
Αυτό σημαίνει, ότι είναι εκείνος που υπάρχει,
ως Υιός του Θεού μαζί με τον
Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα. Μία Ουσία, τρία πρόσωπα. Η Αγία Τριάδα, ο Θεός του
κόσμου.
Όμως αξίζει να θυμηθούμε σ’ αυτό
το σημείο, αυτό που είπε στο Σινά, ο Θεός στο Μωυσή, όταν του είπε, ότι θέλει
να τον δει: «Δεν μπορεί να δει άνθρωπος
το πρόσωπο μου και να ζήσει». Αυτό σημαίνει, ότι δεν μπορεί ο άνθρωπος να
δει και να γνωρίσει την ουσία του Θεού.
Όμως σ’ αυτό το σημείο, θαυμάζομε
τους Έλληνες πατέρες της εκκλησίας.
Αισθανόμαστε υπερηφάνεια για την ελληνική μας γλώσσα και τους
φιλοσοφικούς της όρους, που τους έδωσε τη
δυνατότητα, να εκφράσουν τόσο μεγάλες δογματικές αλήθειες για το Θεό μας. Ο
ελληνικός όρος «πρόσωπο» και ο όρος
«ομοούσιος», στην πρώτη οικουμενική σύνοδο, εξασφάλισαν από αιρετικές αποκλίσεις το Τριαδικό
και Χριστολογικό δόγμα. Έτσι μπόρεσαν να ερμηνεύσουν τον ευαγγελιστή Ιωάννη: «Εν
αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προς τον
Θεόν και Θεός ην ο Λόγος». Δηλ. Απ’
όλα πριν υπήρχε ο Λόγος (ο Άσαρκος Λόγος,
δηλ. ο Χριστός).. Και ο Χριστός ήταν με το Θεό και ήταν Θεός.
Και συνεχίζει: «Από την αρχή ήταν ο Χριστός με το Θεό. Τα
πάντα δημιουργηθήκαν δια του Χριστού και από
όσα έγιναν, τίποτε χωρίς τον Χριστό δεν έγινε. Ο Χριστός ήταν η ζωή και
η ζωή αυτή, ήταν το φως για τους ανθρώπους. Ο Χριστός ήταν το αληθινό φως,
εκείνο που φωτίζει κάθε άνθρωπο, που έρχεται στον κόσμο». Η θεολογική ορολογία του ευαγγελιστή Ιωάννη, «Ο Λόγος σάρξε εγένετο», ο Θεός έγινε άνθρωπος, την ώρα που ο δοκητισμός έκανε
την εμφάνιση του, τον ονόμασε «πρώτο
θεολόγο» της εκκλησίας.
Την αρχή ο Μέγας Βασίλειος κι ύστερα με ατράνταχτα
επιχειρήματα ο Γρηγόριος ο Παλαμάς, ερμήνευσαν
θεολογικά τη σχέση του Θεού με
τον κόσμο. Με ποιο τρόπο; Με τη διάκριση
ουσίας και ενεργειών του Θεού. Έτσι έσωσαν τον άνθρωπο από τον «αγνωστικισμό» και τον «πανθεϊσμό» και κυρίως από την
μεταφυσική υπερβατικότητα του Θεού, που τον απομακρύνει από τη ζωή του κόσμου
κι από την ίδια του την Εκκλησία και τον τοποθετεί στους ουρανούς, αδιάφορο και
ανάλγητο στην ιστορία και στη δραματική περιπέτεια του ανθρώπου.
Ο Θεός στην ουσία του, στη φύση του, είναι
άπειρος και ακατάληπτος και δεν μπορεί να τον γνωρίσει και να τον πλησιάσει ο
άνθρωπος, γιατί θα σβήσει και θα χαθεί, στον άπειρο ωκεανό της θεότητας. Όμως ο
Θεός, που έπλασε τον άνθρωπο «κατά
την εικόνα Του», επειδή τον αγαπά,
τον πλησιάζει με τις ενέργειες του, τον συναντά και τον βοηθά, τον φωτίζει, τον αγιάζει και τον θεώνει. Μ’
αυτό τον τρόπο, ο άνθρωπος μπορεί να πλησιάσει και να γνωρίσει το Θεό, ν’ ακούσει τη φωνή Του, να δεχτεί τη χάρη Του
και να γίνει «αθάνατος».
«Οι ενέργειες του Θεού είναι άκτιστες .
Είναι κι αυτές Θεός, χωρίς να είναι η ουσία του Θεού. Είναι Θεός και γι’ αυτό θεώνουν τον άνθρωπο».
Στην Παλαιά Διαθήκη, μίλησε με τα στόματα των προφητών
και με θεοφάνειες και στο τέλος με την
Ενσάρκωση του Υιού Του, με την Ενανθρώπηση του Χριστού, με το γεγονός δηλ. της δεύτερης
«εν χρόνω» γεννήσεως του Υιού. Η
πρώτη γέννηση ήταν προαιώνια, «προ των
αιώνων», όπως λέμε στο «Πιστεύω», χωρίς αυτό να σημαίνει, ότι
υπήρξε χρόνος ή στιγμή της αιωνιότητας,
που δεν υπήρχε ο Υιός. Ο Πατέρας από την
αρχή, «γεννά αϊδίως τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα».
Εάν σκεφτούμε, ότι υπήρξε κάποια στιγμή, που δεν υπήρχε ο Υιός, πέφτομε
στην αίρεση του Αρειανισμού, που συντάραξε την εκκλησία και φτάνει μέχρι τις ημέρες μας, με την αίρεση των Χιλιαστών (Ιεχωβάδων).
συνεχίζεται ...
