Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη
Ο μεγαλοφωνότατος προφήτης Ησαΐας, με το χάρισμα της προφητείας που του είχε δώσει ο Θεός, διασχίζει τα σκοτάδια της ιστορίας, οκτακόσια χρόνια πριν από τη γέννηση του Χριστού και βλέπει στον Ιορδάνη ποταμό ένα μεγάλο προφήτη, που στέκει μεταξύ ουρανού και γης και σφραγίζει δυο χρόνους και δυο εποχές. Κλείνει τον προ Χριστού χρόνο και την προ Χριστού εποχή, που λέγεται Παλαιά Διαθήκη κι εγκαινιάζει τον μετά Χριστό χρόνο και την μετά Χριστό εποχή, που λέγεται Καινή Διαθήκη.
Ο προφήτης αυτός - μεγαλύτερος των προφητών - είναι ο Ιωάννης ο Πρόδρομος, που προετοιμάζει την οδό του Κυρίου. Είναι «φωνή βοώντος εν τη ερήμω» κατά τον Ησαΐα. Υιός του ιερέως Ζαχαρία, συνταράσσει με το λόγο του τον λαό και τον προετοιμάζει να δεχτεί το Χριστό. Σ’ αυτόν είχε αποκαλυφθεί ότι: « σε όποιον δεις στον Ιορδάνη, να κατεβαίνει πάνω του το Πνεύμα το Άγιο με τη μορφή περιστεράς, αυτός είναι ο Χριστός».
Όλοι οι ευαγγελιστές μιλούνε με δέος για τον Ιωάννη τον Πρόδρομο, για ό,τι ήτανε και για ό,τι σήμαινε για το λαό. Ασκητικός, επίγειος άγγελος και ουράνιος άνθρωπος, μ’ ένα κήρυγμα γλυκό σαν το μέλι των άγριων μελισσών που ήταν η τροφή του και πικρό σαν τα πικρά χόρτα που έτρωγε, συνάρπαζε το λαό και είχε ελκύσει χιλιάδες ανθρώπους στην έρημο, στους οποίους κήρυσσε μετάνοια και τους βάπτιζε στον Ιορδάνη.
Μια μέρα το πρόσωπο του αλλάζει χρώμα, η μορφή του γίνεται εκστατική, τα μάτια του παίρνουν την όψη των χερουβείμ, γιατί βλέπει να έρχεται στον Ιορδάνη ο Χριστός. Τον βλέπει γαλήνιο και ειρηνικό, να ακτινοβολεί τη χάρη ενός άλλου κόσμου, άγνωστου στη φθορά και το χρόνο της ιστορίας. Καταλαβαίνει ότι αυτή είναι η είσοδος του Θεού - με ανθρώπινη μορφή - στο χρόνο του ανθρώπου. Το «μόνο καινό υπό τον ήλιο γεγονός», ότι δηλ. «Θεός εφανερώθη εν σαρκί», είναι μπροστά του ψηλαφητό και ορατό στη γνωστική ικανότητα του ανθρώπου. Τον γεμίζει ανείπωτη και υπερκόσμια χαρά, σηκώνει το χέρι του, τον δείχνει στο λαό και τα χείλη του αναφωνούν: «Ίδε ο Αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου». Αυτός είναι ο μονογενής υιός του Θεού, που παίρνει πάνω του την αμαρτία των ανθρώπων.
Κι εκεί που τον θαυμάζει και τον κοιτάζει ευλαβικά, ακούει τη φωνή του: «Έλα να με βαπτίσεις». Ο Ιωάννης τα χάνει. Δεν καταλαβαίνει τι του λέει. Είχε πει πολλές φορές στο λαό, που νόμιζε ότι αυτός ήταν ο Χριστός, ότι «εγώ δεν είμαι ο Χριστός, αλλά εκείνος που κηρύττει το Χριστό. Εγώ δεν είμαι ικανός να λύσω το λουρί από τα υποδήματα του. Εγώ σας βαφτίζω με νερό, βάπτισμα μετανοίας. Εκείνος θα σας βαπτίσει με Άγιο Πνεύμα και φωτιά».
Τώρα λοιπόν έκθαμβος και φοβισμένος, αντιδρά σ’ αυτή την πρόταση του Χριστού. Πώς να τελέσει τέτοιο μυστήριο; Πώς μπορεί να αγγίξει το κεφάλι του Χριστού; Εκείνου που δημιούργησε τα σύμπαντα και τον τρέμει όλη η κτίση! Εκείνου που κρύπτουν μπροστά του τα πρόσωπα τους οι άγγελοι, από φόβο και ευλάβεια! Πώς να βαπτίσει ο δούλος τον Δεσπότη; Πώς να φωτίσει ο λύχνος τον ήλιο; Πώς να πλησιάσει ο χόρτος τη φωτιά; Με απορία λέει στο Χριστό: «Εγώ έχω ανάγκη από το δικό σου βάπτισμα κι Εσύ έρχεσαι σε μένα;» Ο Χριστός τον καθησυχάζει και του λέει: «Αυτό πρέπει να γίνει, για να εκπληρώσουμε ό,τι προβλέπει το σχέδιο του Θεού».
Υποχωρεί ο Πρόδρομος, ενώ μπαίνει στον Ιορδάνη ο Χριστός. Όμως τρεις νέες αποκαλύψεις, που φανερώνουν τη νέα σχέση του Θεού με τον κόσμο, συγκλονίζουν τον Ιωάννη κι υψώνουν τη συνείδηση του σε θεία έλλαμψη και μεταθέτουν το νου του, στις εμπειρίες των αγγέλων. Μόλις μπήκε στον ποταμό ο Χριστός, σταμάτησαν να τρέχουν προς τα εμπρός τα νερά του Ιορδάνη και στράφηκαν προς τα πίσω κι η θάλασσα της Τιβεριάδος που είδε το θαύμα, έφυγε –σαν να ήταν άνθρωπος- και απομακρύνθηκε από το παράδοξο γεγονός! Δεν μπορούσε να βλέπει τον Δημιουργό του κόσμου και Κύριο του Σύμπαντος, που τον υμνούν ακαταπαύστως οι μυριάδες των αγγέλων, να βαπτίζεται ως απλός άνθρωπος στον Ιορδάνη ποταμό!
Η αποκορύφωση όμως ήταν, την ώρα της βαπτίσεως. Όταν ο Ιωάννης άπλωνε τρεμάμενο το χέρι του να βαπτίσει το Χριστό, είδε να ανοίγουν οι ουρανοί και να κατεβαίνει πάνω στο Χριστό με τη μορφή περιστεράς το Άγιο Πνεύμα και άκουσε τη φωνή του Θεού Πατέρα από τον ουρανό: «Αυτός είναι ο υιός μου ο αγαπητός».
Εκείνη την ώρα αποκαλύφθηκε στον κόσμο, η μεγαλύτερη μέχρι τότε Θεοφάνεια. Φανερώθηκε το μυστήριο της Αγίας Τριάδος. Η φωνή του Θεού Πατέρα από τον ουρανό, το Άγιο Πνεύμα με τη μορφή περιστεράς και ο Υιός που βαπτιζόταν στον Ιορδάνη. Αυτή τη στιγμή φανερώθηκε στον άνθρωπο η προσκύνηση της Αγίας Τριάδος, ο Πατέρας ο Υιός και το Πανάγιο Πνεύμα. Τότε πήρε ο Ιωάννης ένα νέο όνομα για την αιωνιότητα και την Εκκλησία: «Ιωάννης ο Βαπτιστής».
Τα Θεοφάνεια είναι μεγάλη Δεσποτική εορτή, όπως τα Χριστούγεννα. Ημέρα που αγιάζονται τα νερά και τελείται στην εκκλησία ο Μεγάλος Αγιασμός. Στα σπίτια των χριστιανών, τελούνται ως μεγάλη ευλογία από τους ιερείς οι Αγιασμοί. Την επαύριον των Θεοφανείων, η εκκλησία τιμά τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, ως Βαπτιστή του Κυρίου και γιορτάζουν όσοι φέρουν το όνομα του. Τόση είναι η χάρη του Τιμίου Προδρόμου, που σε όλες τις εκκλησίες, τοποθετείται η εικόνα του, δίπλα από την εικόνα του Χριστού. Είναι ο πρώτος που είδε να φανερώνεται, το μυστήριο και η προσκύνηση της Αγίας Τριάδος.
